Standardowo w leczeniu zaawansowanego raka gruczołu krokowego stosuje się hormonoterapię, chemioterapię oraz radioterapię lub skojarzenie tych metod.

Najnowsze wytyczne podkreślają znaczenie terapii skojarzonej u pacjentów z nowotworem przerzutowym w stadium wrażliwości na kastrację (CSPC). Na tym etapie możliwe jest zastosowanie deprywacji androgenowej (ADT) w skojarzeniu z chemioterapią docetakselem oraz z nowymi lekami hormonalnymi (NHA), co znacząco zwiększa efektywność leczenia. U pacjentów w stadium masywnego rozsiewu choroby postępowaniem z wyboru jest terapia trójlekowa (ADT + docetaksel + octan abirateronu/darolutamid).

W trakcie hormonoterapii dochodzi do rozwoju raka stercza opornego na kastrację (CRPC), w którym zahamowanie stymulacji androgenowej nie jest w stanie utrzymać kontroli nad chorobą. W tej sytuacji konieczne jest wdrożenie kolejnych linii leczenia systemowego.

W przypadku pacjentów z opornym na kastrację rakiem gruczołu krokowego bez przerzutów odległych przy spełnieniu następujących kryteriów: stężenie PSA ≥ 2 ng/ml i czas podwojenia PSA
≤ 10 miesięcy wskazane jest włączenie nieodwracalnego inhibitora receptorów androgenowych (apalutamid, darolutamid lub enzalutamid).

Lekami pierwszego rzutu u pacjentów z rozsianą chorobą w stadium oporności na kastrację (mCRPC) są octan abirateronu i enzalutamid. Chorzy z grupy wysokiego ryzyka natomiast powinni być kwalifikowani  do leczenia chemioterapią, jeżeli nie ma do niej przeciwwskazań.

Kolejną istotną opcją dla pacjentów z mCRPC po nieskutecznym leczeniu lekami hormonalnymi nowej generacji jest terapia celowana olaparibem. Jest to lek z grupy inhibitorów polimeraz poli-ADP-rybozy (PARP), mający zastosowanie w przypadkach, w których potwierdzono obecność mutacji somatycznej lub germinalnej w genie BRCA1 lub BRCA2. Dlatego też niezmiernie ważne jest wykonywanie badań molekularnych w kierunku patogennych mutacji z materiału tkankowego lub z krwi w celu optymalnego planowania terapii.

W przypadku niepowodzenia terapii hormonalnych i chemioterapii docetakselem dostępną alternatywę stanowi kabazytaksel – lek cytostatyczny z grupy taksanów. Ze względu na znaczącą toksyczność hematologiczną możliwe jest stosowanie tego leku w niższej niż standardowa dawce (20 mg/m²) bez utraty skuteczności.

W sytuacji wyczerpania innych opcji terapeutycznych możliwe jest zastosowanie terapii radioizotopowych. U pacjentów z przerzutami ograniczonymi do kości stosuje się rad-223.

Najnowszym lekiem w celowanej terapii radioizotopowej jest ¹⁷⁷Lutet-PSMA-617. Lu-177 jest związany z ligandem, który łączy się z komórkami wykazującymi ekspresję PSMA, co umożliwia dostarczenie promieniotwórczego izotopu do komórek nowotworowych i powoduje ich niszczenie. Terapia ¹⁷⁷Lu-PSMA-617 jest zalecana u pacjentów z ekspresją PSMA we wszystkich ogniskach nowotworowych w badaniu PET-TK, którzy wykorzystali standardowe opcje leczenia. Lek obecnie nie jest dostępny w Polsce.

Na podstawie:

1. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku gruczołu krokowego – stanowisko Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej i Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
2. Updated treatment recommendations for prostate cancer from the ESMO Clinical Practice Guideline considering treatment intensification and use of novel systemic agents.
3. Systemic Therapy Update on ¹⁷⁷Lutetium-PSMA-617 For Metastatic Castration-Resistant Prostate Cancer Rapid Recommendation Update (2022).
   
   

Autor:
Lek. Magdalena Klusek - Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie